Türkiye’deki 29 milyon araçtan yaklaşık 8 milyonu akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükellefleri ile bağlantılı çalışıyor. 3 milyonu da ticari Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) kullanıyor. Yakıt harcamalarını gider olarak göstermek için araçların kiralama yoluyla edinilmesi veya işletmeye dahil olması ve işte kullanılması gerekiyor. Mevcut sistemde akaryakıt dolumu yapılan aracın plaka bilgisi istasyon görevlisi tarafından el ile giriliyor. Akaryakıt satışı sırasında taşıta ait olmayan başka bir plaka bilgisi sisteme elle işlenerek usulsüz fatura oluşturulabiliyor. Örneğin, şirket sahibinin bir yakınına ait araca alınan yakıt şirket aracına alınmış gibi gösterilebiliyor. Özetle bazı mükellefler kullanmadığı ya da kullandığından fazla akaryakıt harcamasına ait faturayı gider olarak gösterebiliyor.
Pompada otomatik tanıma
Bu faturalarla yakıtların gider olarak gösterilmesi daha az vergi ödenmesi anlamına geliyor. Kaybın yıllık 15 milyar lirayı bulduğu tahmin ediliyor. Bu kapsamda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yerli imkanlarla geliştirilen ve altyapısı hazır olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), 1 Ocak 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek.
Sistem, akaryakıt istasyonlarında plaka bilgilerinin elle girişini önleyerek plakaların sisteme otomatik olarak aktarılmasını sağlayacak. Yaklaşık 8 milyon aracın yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak. Cihaz sayesinde taşıtın kime ait olduğu ve plaka bilgileri kayıt altına alınacak. Akaryakıt istasyonunda pompa tabancasına da kayıt altına alınan bu aracı tanıyacak ‘Taşıt Tanıma Okuyucu’su (TTO) yerleştirilecek. Böylece yakıt alan araca ait bilgiler, ne kadar yakıt alındığı ve ödemeye ilişkin veriler anında UTTS’ye işlenecek. Bu araçlarda elle plaka girme dönemi kapanacak.
Bireyleri kapsamıyor
Bu sistem, sadece vergi mükellefleri olan kişi ve kuruluşlar için geçerli. Yani yeni uygulama 8 milyon araç sahibini kapsıyor. Geriye kalan 21 milyon araç sahibi kapsam dışında. Bu bireysel taşıt sahipleri isterse sistemden faydalanabilecek.